BÜTÇE NEDİR?
Gelecek faaliyet dönemi için, işletmenin amaçlarına, hedeflerine ve işletme politikalarına uygun olarak işletme yönetimi tarafından hazırlanan gelecek dönem faaliyetlerini ve sonuçlarını parasal ve sayısal olarak ifade eden raporlara bütçe deniliyor.
İşletmeler hazırladıkları bütçeler sayesinde, amaçlarını ve hedeflerini tespit eder. Hedefledikleri durum ile gerçekleşen durum arasındaki sapmaları ve nedenlerini tespit ederek gerekli düzeltme işlemini yapar ve ileriye yönelik önlemini alır. Daha akılcı ve sağlıklı sonuçlar elde edilir. Mevcut olanaklarla neler yapılabileceğini ve bu konudaki en doğru ve verimli yolu gösterir. Hedeflere ulaşmak için ilerlenen yolda nelere katlanılacağını gösterir. İşletmenin sahip olduğu kaynakları en etkili şekilde kullanma olanağı sağlar. Yönetimin sağlıklı ve doğru karar vermesine yardımcı olur. Gelir ve giderlerin sürekli kontrol altında tutulmasını sağlar.
Günümüzde işletmelerde, sabit ve esnek olarak 2 tür bütçe uygulaması yapılıyor. Sabit bütçe, düzenlendiği tarihten sonraki dönemlerde oluşacak muhtemel değişiklikler karşısında hiçbir şekilde değiştirilmez. Esnek bütçe ise, düzenlendiği tarihten sonraki bir tarihte üretim maliyetlerinde genel yönetim giderlerinin dolaylı etkileri dikkate alınarak ve gelecekteki muhtemel değişikliklere uyarlanabilen bütçelerdir.
Önceden tahmin esasına dayanan işletme bütçeleri düzenlenirken, işletmenin amaç, hedef ve politikaları doğrultusunda düzenleneceğinden bütün servislerle işbirliği ve bilgi alışverişi yapılmalıdır. Bütçelerin dönemi bir yıl olduğundan veriler bir yıllık dönemi kapsamalıdır. Bununla beraber yıllık dönem bütçeleri aylık, üçer aylık dönemler halinde düzenlenip bunların icmali yapılarak yıllık bütçe rakamları tespit edilebilir.
BÜTÇE HAZIRLANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Bütçeler geçmiş dönem sonuçlarından yararlanılarak ileriye yönelik tahmin esasına göre düzenlenir. Bu nedenle bütçe düzenlenirken öncelikle bakılması gereken yer işletmenin mevcut durumudur. Bütçe işletmenin yapısına uygun olarak hazırlanır. Belirli bir dönem için düzenlenir, bu nedenle bütçe düzenlenirken bu zaman sürecine kesinlikle uyulmalıdır. Bütçe sistemi ile muhasebe sistemi arasında sağlıklı koordinasyon kurulmalı ve aylık olarak bütçe verileri ile muhasebe verileri kontrol edilmelidir. Bütçe kalemleri ilgililer tarafından işletmenin fiili sonuçlarına göre devamlı izlenebilmeye olanak tanıyacak şekilde düzenlenmelidir. Bütçe hazırlanırken kaynak araştırarak bütçe dönemi ile ilgili tahmini kur, enflasyon oranı, parite çalışması yapılmalıdır.
Bütçe hazırlanması genellikle kasım ve aralık ayında başlar. En geç yıl sonunda yönetim kurulu onayı alınmış ve temize çekilmiş olarak ilgili birimlere dağıtımı yapılır. Muhasebe servisi veya bütçe servisi her ay gerçekleşen ve bütçelenen olarak bütçe karşılaştırmasını yapar. İlgili birimlere dağıtır. Bu birimler aylık olarak yapılan bütçe toplantısında bütçesi ile ilgili gerekli açıklamasını yapar.
BÜTÇE NASIL HAZIRLANIR?
Satış bütçesi, bütçe hazırlanmasının ilk basamağıdır. Satış bütçesi hazırlanmadan diğer aşamalara geçilemez. Satış bölümü, gelecek bir yıl için aylık bazda miktar ve tutar olarak satış bütçesini hazırlar. Genel müdüre onaylattıktan sonra üretim bölümlerine dağıtımını yapar. Ayrıca satışlarla ilgili pazarlama satış ve dağıtım giderleri bütçesini hazırlar.
Üretim bölümleri, satış bütçesinden yola çıkarak, ilk madde ve malzeme bütçesi işçilik bütçesi, genel üretim giderleri bütçesi, mamul stok bütçesi, satılan mamullerin birim maliyet bütçesi, AR-GE giderleri bütçesini hazırlar.
Genel yönetim bütçesi, üretim ve satış bölümü dışındaki diğer bölümler (İnsan kaynakları, ihracat, ithalat, idari işler vs.) veya yalnızca muhasebe bölümü, bu bölümleri içine alarak aşağıdaki bütçeleri hazırlar. Bütün bütçe hazırlandıktan sonra yönetim kurulunun onayına sunulur ve gerekli açıklamalar yapılır. Eğer bütçe onaylanırsa tüm bölümlere dağıtımı yapılır.
İşletme Bütçeleri Aşağıdaki Sıra Takibi Yapılarak Hazırlanır.
Satış Bütçesi
Üretim Bütçesi
Direkt İlk Madde ve Malzeme Bütçesi
Direkt İşçilik Bütçesi
Genel Üretim Giderleri Bütçesi
Mamul Stok Bütçesi
Satılan Mamullerin Birim Maliyet Bütçesi
Araştırma ve Geliştirme Giderleri Bütçesi
Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Bütçesi
Genel Yönetim Giderleri Bütçesi
Olağan Faaliyet Gelirleri ve Giderleri Bütçesi
Finansman Bütçesi
Gelir Tablosu Bütçesi
Yatırım Bütçesi
Bilanço Bütçesi
http://www.pargesoft.com/
